ΣΙΝΕΜΑ: Παγκοσμιος Πολεμος-Ο Μπραντ Πιτ τα βαζει με τα ζομπι

Τη λέξη «ζόμπι» (νεκροζώντανος) την πρωτοσυναντάμε στο σινεμά το 1943, στο κλασικό αριστούργημα του Ζακ Τουρνέ (“Cat People”, “The Leopard Man”, “Out of the Past”), «Περπάτησα με ένα Ζόμπι». Στα αϊτινά κρεολικά (η καταγωγή της λέξης είναι από τη Δυτική Αφρική) ορίζεται ως το σώμα ενός νεκρού που επανέρχεται υπερφυσικά (συνήθως με χρήση μαγείας βουντού) στη ζωή, για να υπηρετήσει αυτόν που το επαναφέρει. Είναι αυτονόητο βέβαια ότι αυτός που θα κάνει κάτι τέτοιο, θέλει να χρησιμοποιήσει το άμοιρο πλάσμα για να κάνει κακό στους άλλους.

Θα περάσουν πολλά χρόνια, μέχρι που το 1968, εν μέσω νεολαιίστικων κινημάτων αμφισβήτησης, μια παρέα από hippies (γιεγιέδες τους λέγαμε στη χώρα μας) σπουδαστές κινηματογράφου, με σεναριογράφο (μαζί με τον Τζον Α. Ρούσσο) και σκηνοθέτη τον Τζόρτζ Α. Ρομέρο θα γυρίσουν με μόλις 10.000 δολάρια το καλτ αριστούργημα «Η Νύχτα των Ζωντανών Νεκρών», το οποίο όχι μόνο θα επαναφέρει τον ορισμό του ζόμπι, αλλά και θα τον καθιερώσει στην αγγλική και στην παγκόσμια γλώσσα, ομιλούσα αλλά κινηματογραφική. Στην ταινία τους, αντικατοπτρίζουν τους φόβους μιας εποχής -τα ζόμπι, μέσα από την τερατομορφία τους, συμβολίζουν την αφασική κανονικότητα ενός (καπιταλιστικού) συστήματος, όπου αναγκάζει τον έναν άνθρωπο να τρώει τις σάρκες του άλλου για να επιβιώσει, ενώ η αγνώστου αιτίας νεκρανάστασή τους παραπέμπει έμμεσα στην πυρηνική απειλή της ψυχροπολεμικής εποχής. Στην τελική σκηνή της, εξόχως πεσιμιστική, οι Αρχές σκοτώνουν τους δύο επιζήσαντες. Έναν μαύρο άντρα και μία λευκή γυναίκα.

Θα περάσουν άλλα δέκα χρόνια, με τον Ρομέρο εν τω μεταξύ να γυρίζει ταινίες μικρού προϋπολογισμού (“The Crazies”, “Martin”), τη μία καλύτερη από την άλλη, μέχρι να καταφέρει να γυρίσει την άτυπη συνέχεια της ταινίας, το «Ξύπνημα των Νεκρών» με ιταλικά λεφτά, σε παραγωγή του Κλαούντιο Αρτζέντο, αδερφού του Ντάριο  Αρτζέντο, μεγάλων θαυμαστών της δουλειάς του σκηνοθέτη. Εδώ το κοινωνικοπολιτικό μήνυμα γίνεται πιο σαφές, καθώς οι άντρες των ειδικών δυνάμεων και ρεπόρτερ της τηλεόρασης οδηγούν τις στρατιές των νεκροζώντανων σ’ ένα mall (οι σκηνές με τα ζόμπι να προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν, με τον τρόπο που έκαναν όταν ζούσαν, τα διάφορα καταναλωτικά αγαθά, είναι κωμικοτραγικές και άκρως καταθλιπτικές).

Από εκεί και πέρα, δε θα υπάρξει κινηματογραφία που να μη δανειστεί το θέμα «ζόμπι», ως επί το πλείστον σε φτηνές παραγωγές ταινιών τρόμου, πολλές φορές με διάθεση παρωδίας. Ακόμη κι εμείς είχαμε τα διασκεδαστικά «Το Κακό» και «Το Κακό στην Εποχή των Ηρώων» (2005 & 2009) του Γιώργου Νούσσια. Ανάμεσά τους, ξεχωριστή θέση έχουν τα αηδιαστικά σπαγκέτι-ζόμπι του Λούτσιο Φούλτσι, “Zombie No2” και “City of the Living Dead”, η παρωδία του Νταν Ο’ Μπάνον (σε σενάριο του original Τζον Α. Ρούσσο), «Τα Ζόμπι Δεν Είναι Χορτοφάγα» και το αγαπημένο «Ξύσιμο των Νεκρών» του Έντγκαρ Ράιτ. Ο ίδιος ο Ρομέρο σκηνοθετεί το 1985 το τρίτο και πιο μέτριο μέρος των ταινιών του, την «Ημέρα των Ζωντανών Νεκρών». Δε θα ξανασχοληθεί μαζί τους, μέχρι που είκοσι χρόνια αργότερα, η εισβολή του αμερικανικού στρατού στο Ιράκ και η τρομολαγνική πολιτική του Τζορτζ Μπους Τζούνιορ, θα του δώσουν την ευκαιρία να επιστρέψει γεμάτος νέες αντιμιλιταριστικές ιδέες στο “Land of the Dead” το 2005 (το οποίο δε γνώρισε την αναγνώριση που του άξιζε), ενώ στη συνέχεια ακολούθησαν άλλες δύο πιο αδύναμες ταινίες, το «Ημερολόγιο των Νεκρών» (2007) και το «Επιζώντας από τους Απέθαντους» (2009).

Ακριβώς εκείνη τη χρονιά όμως, τα ζόμπι ετοιμάζονταν για μια ιδιαίτερα δυναμική επιστροφή, μέσω τηλεόρασης αυτή τη φορά. Φυσικά μιλάμε για το “The Walking Dead” (2010) του Φρανκ Ντάραμποντ («Τελευταία Έξοδος: Ρίτα Χέιγουορθ», «Το Πράσινο Μίλι», “The Mist”), την πολύ καλή σειρά η οποία ανανέωσε το ενδιαφέρον του κοινού για τους νεκροζώντανους, χωρίς να θυσιάσει την πολιτική ματιά που πλέον -κατά παράδοση- οφείλει να έχει ένα τέτοιο επιχείρημα.

Το Χόλιγουντ δε μπορούσε να χάσει μια τέτοια ευκαιρία. Έτσι, μετά τη συμπαθητική κομεντί του Τζόναθαν Λίβαϊν, «Αγάπησα ένα Ζόμπι», ακολουθεί η πιο πολυέξοδη -κυρίως λόγω των συνεχών αναβολών της κυκλοφορίας της- παραγωγή του είδους, το «Παγκόσμιος Πόλεμος Ζ». Με κόστος γύρω στα 200 εκατομμύρια δολάρια και σε συμπαραγωγή του πρωταγωνιστή της, Μπραντ Πιτ, καταφέρνει να μην κρύψει την παρακατιανή καταγωγή της κι αυτό είναι υπέρ της. Θεαματική, τρομακτική, περιπετειώδης και αγωνιώδης όσο πρέπει για μια mainstream παραγωγή, μάλλον θ’ αποσβέσει το budget της και ίσως να βγάλει και κέρδος από την παγκόσμια κυκλοφορία της. Άλλωστε δεν περιμέναμε τίποτα λιγότερο (αλλά και τίποτα περισσότερο) από τον γερμανό Μαρκ Φόστερ, ο οποίος μας έχει δώσει ως επί το πλείστον ευπρεπείς, επαγγελματικά και καλλιτεχνικά, παραγωγές, πολύ διαφορετικές μεταξύ τους, από το «Χορό των Τεράτων» μέχρι το «Ψάχνοντας τη Χώρα του Ποτέ» κι απ’ το αλά Μισέλ Γκοντρί «Πιο Παράξενο κι από Παράξενο» μέχρι τον Μποντ του “Quantum of Solace”.

Το σενάριο, γραμμένο από τους Ντρου Γκόνταρντ («Το Μικρό Σπίτι στο Δάσος»), Ντέιμον Λίντελοφ («Προμηθέας») και Μάθιου Μακ Κάρναχαν («Λέοντες αντί Αμνών»), δε διεκδικεί δάφνες πρωτοτυπίας ούτε και έχει δαιδαλώδεις ανατροπές. Βασισμένο χαλαρά στο ομώνυμο βιβλίο του Μαξ Μπρουκς (
γιου του Μελ και της Αν Μπάνκροφτ), περιγράφει την προσπάθεια ενός υπαλλήλου του ΟΗΕ με εμπειρία σε πολεμικές αποστολές, ο οποίος συνοδεύει μια ομάδα κομάντο κι έναν ειδικό επιστήμονα στη Νότια Κορέα, όπου έχει εντοπιστεί και η αρχή της επιδημίας που έχει μετατρέψει τον παγκόσμιο πληθυσμό σε ορδές από σαρκοβόρους απέθαντους.


Φιλαδέλφεια, Κορέα, Ιεροσόλυμα, Κάρντιφ είναι τα σημεία του πλανήτη που η χολιγουντιανή περιπέτεια, ως οφείλει, μας ταξιδεύει. Δεν υπάρχουν πολιτικά μηνύματα εδώ. Μετά την επανεκλογή του Ομπάμα, το κατά βάση φιλοδημοκρατικό Χόλιγουντ αισθάνεται ασφαλές. Ο Μπραντ Πιτ, στιβαρός και πειστικός σ’ ένα ρόλο χωρίς ερμηνευτικές απαιτήσεις. Εκεί που φαλτσάρει λίγο η ταινία είναι στα ψηφιακά της εφέ. Θέλοντας να μας εντυπωσιάσει με το μεγαλύτερο πληθυσμό νεκροζώντανων που «έχει κινηματογραφηθεί ποτέ» (κάτι σαν τον «Λόρενς της Αραβίας» των ζόμπι), η ψηφιακή προσθήκη τους βγάζει μάτι και είναι επιπέδου video game. Με το τέλος να μένει αρκετά ανοιχτό και μακριά (ευτυχώς) από το τυπικό χολιγουντιανό happy end, μας προετοιμάζει ήδη για μία ή και περισσότερες συνέχειες. Σε δουλειά να βρισκόμαστε…

Info: «Παγκόσμιος Πόλεμος Ζ» (“World War Z”) -Περιπέτεια, Θρίλερ Φαντασίας. ΗΠΑ, Μάλτα 2013. Πρεμιέρα: Πέμπτη 27 Ιουνίου. Σκηνοθεσία: Μαρκ Φόρστερ. Παίζουν: Μπραντ Πιτ, Μιρέιγ Ένος, Ντανιέλα Κερτέζ, Ντέιβιντ Μορς. Διανομή: UIP